ต่อจากโพสต์เมื่อวาน ที่ Life 101 เราชวนเพื่อนๆ มาวิเคราะห์เจาะลึกเทคนิคการนำเสนอระดับโลกของ สตีฟ จ๊อบส์ องก์ที่ 1 : สร้างเรื่องราว วันนี้เรามาเก่ง Presentation อย่าง สตีฟ จ๊อบส์ กันต่อในภาคจบกับ องก์ที่ 2 : ส่งมอบประสบการณ์ & องก์ที่ 3 : ขัดเกลาและฝึกซ้อม
องก์ที่ 2 : ส่งมอบประสบการณ์
2.1 เปิดช่องทางให้กับความเป็นเซ็นที่อยู่ภายใน
- ความเรียบง่ายคือสุดยอดของความลึกล้ำ : Leornado Davinci
- No Bullet : เน้นภาพ และเรียบง่าย
- Multimedia Presentation Principle : นำเสนอคำพูดพร้อมรูปภาพ
- Contiguity Principle (หลักการอยู่ชิดติดกัน) : วางข้อความและภาพให้ชิดติดกันดีกว่าแยกกัน
- Split-Attention Principle (หลักการแบ่งความตั้งใจ) : อย่าให้ผู้ฟังมาอ่านข้อความบนจอเอง ให้เล่าให้ฟัง (ไม่ใช่อ่านให้ฟัง)
- Coherence Principle (หลักการสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียว เมื่ออธิบายด้วยสื่อผสม การใช้ข้อความและรูปภาพน้อย จะดีกว่าการใช้ข้อความและรูปภาพมากเกินไป (อย่าใส่ข้อความหรือรูปในทุก ๆ พื้นที่ของ slide)
2.2 ตกแต่งตัวเลขของคุณ
- เฉพาะเจาะจง ตรงประเด็นและสอดรับบริบท เช่น iPhone 3Gs เร็วเป็นสองเท่าด้วยราคาครึ่งเดียว เป็นต้น
- จำไว้ ตัวเลขที่คุณนำไปใช้เสนอจะมีผลต่อผู้ฟังไม่มาก เว้นแต่คุณจะทำให้มันมีความหมายขึ้นมาได้ ตัวเลขที่ปราศจากบริบทนั้นไม่สามารถสร้างความประทับใจใด ๆ ได้
2.3 ใช้ศัพท์แสงที่สะใจ
- เช่น วิธีที่จ็อบส์อธิบายการโหลดเพลงลง iPod, นิตยสาร Fortune, Nov 2001 เสียบมันเข้าไป อืมมมม เสร็จแล้ว
- เลือกใช้ถ้อยคำที่สะท้อนบริการ Brand หรือสินค้าออกมาได้ดีที่สุด (แต่หลีกเลี่ยงการใช้ศัพท์เฉพาะวงการ)
- สนุกสนานกับการใช้ถ้อยคำ และแสดงออกถึงความตื่นเต้นกระตือรือร้นต่อสินค้าที่กำลังนำเสนอ
2.4 แบ่งปันเวที
- จำไว้ สมองต้องการความหลากหลาย จำไว้ไม่ว่าคุณจะเก่งหรือดังแค่ไหนก็ไม่อาจทำให้ผู้ฟังจดจ่ออยู่ได้นานโดยไม่เหลือบไปมองนาฬิกาเลย
- สิ่งที่คุณไม่รู้ดี : แบ่งปันเวทีให้คนอื่น ไม่จำเป็นต้อง Solo คนเดียวทั้งหมด
- กล่าวขอบคุณ เพื่อนพนักงาน Partner และลูกค้าของคุณต่อสาธารณะเสมอ
2.5 ใช้อุปกรณ์ในการนำเสนอของคุณ
- เกณฑ์การสาธิตที่ดี คือ สั้น-เรียบง่าย-ตรงจุด-กระชับ-ได้สาระ ให้บางสิ่งบางอย่างกับผู้ฟังให้ได้เรียนรู้ทั้ง : ดู/ฟัง/สัมผัส เปิดช่วง โอ้แม่เจ้า!
- ผู้คนจะลืมสิ่งที่คุณพูด ผู้คนจะลืมสิ่งที่คุณทำ แต่ไม่มีวันลืมความรู้สึกที่เกิดขึ้นจากคุณ : Maya Angekou
- ใช้การเล่าเรื่องของคุณ เปิดเผยข้อมูลใหม่ ๆ ที่ผู้ฟังคาดไม่ถึง หรือใช้การสาธิตที่จะสร้างความทรงจำที่ดีให้กับกลุ่มผู้ฟัง
- นวนิยายที่ดีจะไม่เผยพล็อตเรื่องทั้งหมดออกมาแต่แรก แต่จะค่อย ๆ เปิดเผยออกมาทีละน้อยอย่างน่าติดตาม ตามลำดับ
องก์ที่ 3 : ขัดเกลาและฝึกซ้อม
3.1 เทคนิคการครองเวที (ควรเปิด YouTube ดูการนำเสนอของ Jobs)
- ลักษณะเด่นที่ทำให้จ๊อบส์ครองเวทีในการนำเสนอได้ คือ ทีท่าที่น่าเกรงขาม น้ำเสียง ท่าทาง และภาษากายที่บ่งบอกถึงอำนาจ ความมั่นใจ และพลัง
- เน้นคำสำคัญในทุกย่อหน้า และเน้นเป็นพิเศษกับคำที่สำคัญที่สุดในประโยค รวมถึงออกท่าทางและใช้มือประกอบการพูด (Body Language) : ลองหา clip ใน YouTube ของ Steve Jobs
3.2 เทคนิค 3 ประการที่จะช่วยพัฒนาภาษากาย (Body Language)
- สบตา : สบตากับผู้ฟัง และอ่านข้อความจาก slide หรือ Note ที่จดมาให้น้อยที่สุด (ต้องฝึกมากหากอยากทำได้เนียน)
- ยืนในท่าเปิด : อย่าไปยืนหลังโพเดียม หรือเอามือมาประสานไว้ข้างหน้า การยืนในท่าเปิด หมายถึง ต้องไม่นำอะไรมาขวางกันระหว่างผู้นำเสนอกับผู้ฟัง
- ใช้มือประกอบการพูด : การทำให้มือสองข้างอยู่นิ่ง ๆ ไม่ขยับไปไหนเลยทำให้คุณดูแข็ง เกร็ง และเป็นงานเป็นการมากเกินไป และบางทีอาจทำให้คุณดูแปลกได้
- มีงานวิจัยสนับสนุนว่า นักพูดที่มีความสามารถพิเศษเหนือผู้อื่นมักจะออกท่าทางมากกว่าผู้พูดทั่วไป (McNeill, 1980)
- อย่างไรก็ตามต้องฝึกฝนให้ออกท่าทางอย่างเป็นธรรมชาติ และไม่เยอะเกินไปหรือน้อยเกินไป
3.3 การพูดอย่างมีสไตล์ เล่าเรื่องให้ได้ด้วยน้ำเสียง และอารมณ์ที่เหมาะเจาะ สิ่งที่ต้องคำนึง
- เสียงสูง-ต่ำ : อย่า monotone
- มีการหยุดเว้นช่วง : การสร้างอารมณ์ได้ดีคือหยุดเว้นช่วงในจังหวะที่เหมาะสม
- ระดับความดังของเสียง : ตัวอย่างของ Jobs มักใช้เสียงดังเร้าอารมณ์เมื่อเปิดตัวสินค้าใหม่มาแรง
- ใช้การลดเสียงให้ค่อยในช่วงการสร้างความอยากรู้อยากเห็นก่อน
- ประกาศเรื่องสำคัญ และเร่งเสียงให้ดังขึ้นเมื่อมาถึงจุดสำคัญ
- ระดับความเร็ว : พูดเป็นความเร็วปกติ แต่พูดให้ช้าลงเมื่อถึง Headline และข้อความที่สำคัญ
- วิธีการฝึกที่ดี : ให้บันทึกการพูดของตัวเองไว้ เพื่อดูการพูดและ Body language (การฟังวิธีการพูดของตัวเองคือวิธีการที่ดีที่สุดในการพัฒนาการนำเสนอของคุณเอง)
3.4 ทำให้มันดูเป็นเรื่องง่าย
- การฝึกซ้อมเพื่อการพัฒนา คือ หัวใจสำคัญที่สุด
- ฝึกตอบคำถามที่ไม่รู้ล่วงหน้า
- คิดคำถามที่น่าจะถูกถามให้มากที่สุด
- แยกประเภทคำถามที่คิดขึ้นมาได้
- หาคำตอบที่ดีที่สุดแยกตามประเภทคำถามที่ถูกแยก
- ฟังคำถามให้ดี จับคำหลักให้ได้
- สบตาผู้ถามพร้อมตอบด้วยความมั่นใจ
3.5 แต่งกายให้เหมาะสม
- ใส่เสื้อผ้าให้เหมาะกับกาลเทศะและสถานที่ (ข้อคิด : ผู้นำที่ยิ่งใหญ่จะแต่งตัวดีกว่าคนในห้องเล็กน้อย)
- แต่งตัวให้เหมือนผู้นำที่คุณอยากเป็น ไม่ใช่ตำแหน่งที่คุณเป็น
3.6 โยนสคริปต์ทิ้งไป : อย่าอ่าน Note เวลานำเสนอ!!! นี่คือ 5 ขั้นตอนในการโยนสคริปต์ทิ้งไป
- เขียนไอเดียแบบเต็มประโยคในช่อง Note ใน PowerPoint อย่างง่าย ๆ เอาให้ง่ายอย่าให้เกิน 4-5 ประโยค
- Highlight ข้อความสำคัญ และ ซ้อมๆๆ
- หลังซ้อมๆๆๆ ให้กลับมาลบข้อความส่วนเกินใน Script ทิ้งไป ให้เหลือเพียงข้อความสำคัญเพื่อเตือนความทรงจำเท่านั้น
- จำไว้ 1 ไอเดียสำคัญ ต่อ 1 slide เท่านั้น
- สุดท้ายฝึกซ้อมการนำเสนอทั้งหมดโดยไม่ใช้ Note อาศัยแค่ slide เป็นตัวบอกบท ซ้อมพูดแต่ละ slide อย่างน้อย 4 ครั้ง
3.7 สนุก
- เข้าใจคำว่า สาระบันเทิง = สาระ + บันเทิง (เคล็ดลับ : ขอให้สนุกกับมันก่อน แล้วสาระบันเทิงก็จะตามมาเอง)
- หากเกิดปัญหาขึ้นระหว่างที่เรานำเสนอ ไม่จำเป็นต้องบอกขอโทษ แต่ให้ยอมรับว่ามีปัญหา ยิ้ม และเดินหน้าต่อไป (อย่าทำให้รู้สึกเป็นเรื่องใหญ่) (หมายเหตุ : ลองดู YouTube การเปิดตัว iPhone ในงาน Mac World 2007 ตอนที่พูด Market Opportunity ดูว่าจ็อบส์ทำอย่างไรตอน slide ค้าง)
- เปลี่ยนมุมมองของคุณใหม่เสีย เมื่อมีบางอย่างไม่ได้เป็นไปตามแผนการที่วางไว้ ก็ไม่จำเป็นว่ามันคือ ความผิดพลาด จงรักษาภาพใหญ่ในการนำเสนอไว้ สนุกสนาน และปล่อยให้เรื่องหยุมหยิมผ่านไป
เชิญชม slide สรุปเนื้อหาทั้ง 3 องก์ได้จาก Link นี้ http://www.slideshare.net/cvgallo/the-presentation-secrets-of-steve-jobs-2609477
บทความโดย : พัชร เกิดศิริ @iPattt ถอดความจากหนังสือ "เก่ง Presentation อย่างสตีฟ จอบส์" (The Presentation Secrets of Steve Jobs)
